Op wijnavontuur in eigen land: Nederlandse wijn

In de schaduw van traditionele wijnlanden zoals Frankrijk, Italië en Spanje heeft Nederland de afgelopen decennia gestaag een naam voor zichzelf opgebouwd. De Nederlandse wijnwereld is een fascinerende ontdekking met een rijke geschiedenis en een veelbelovende toekomst. Met een groeiende gemeenschap van toegewijde wijnmakers, een verscheidenheid aan druivensoorten en een toenemende reputatie in de wijnindustrie is Nederlandse wijn een opkomende ster die het ontdekken waard is. Dus waarom niet een fles Nederlandse wijn ontkurken en je eigen ontdekkingsreis beginnen? Mijn avontuur leidde me naar Noord-Limburg, de regio waar ik ben opgegroeid, waar ik me onderdompelde in de wereld van wijn maken en enkele hobby-wijnmakers bezocht.

De Nederlandse wijnbouw in vogelvlucht
De geschiedenis van de wijnbouw in Nederland gaat terug tot de Romeinse tijd. Echter, vanwege onvoorspelbare weersomstandigheden en de resulterende uitdagingen voor wijnmakers, was wijnbouw in Nederland lange tijd zeldzaam. De omstandigheden waren eenvoudigweg niet ideaal voor druiventeelt. Maar met de klimaatverandering en de toegenomen expertise zijn er nu wijngaarden in het hele land te vinden. Dankzij het warmere klimaat hebben de druiven een hoger suikergehalte (dat wordt omgezet in alcohol) en een lagere zuurgraad, wat de aroma’s van de wijnen ten goede komt. Nederlandse wijnen worden steeds beter.

De Nederlandse druivenrassen
Een van de opvallende kenmerken van de Nederlandse wijnindustrie is het gebruik van lokale druivenrassen. In Nederland worden verschillende druivenrassen verbouwd, zowel internationale druivenrassen als rassen die specifiek geschikt zijn voor het Nederlandse klimaat en terroir. Hier volgt een overzicht van de meest voorkomende druivenrassen in Nederland:

1. Müller-Thurgau: Dit witte druivenras is populair in Nederland vanwege zijn goede opbrengst en de mogelijkheid om frisse, aromatische witte wijnen te produceren. Het is een internationaal ras, maar wordt veel verbouwd in Nederland.
2. Johanniter: Johanniter is een wit druivenras dat speciaal is ontwikkeld voor noordelijke klimaten, waaronder Nederland. Het staat bekend om zijn weerstand tegen schimmelziekten en kan frisse, fruitige witte wijnen opleveren.
3. Solaris: Solaris is een ander wit druivenras dat geschikt is voor het Nederlandse klimaat. Het produceert wijnen met frisse zuren en een breed smaakprofiel.
4. Rondo: Rondo is een rode druif die in Nederland wordt verbouwd en wijnen met een diepe kleur en stevige structuur produceert. Het is een van de weinige rode rassen die goed in Nederland kunnen rijpen.
5. Regent: Regent is een ander rood druivenras dat geschikt is voor het Nederlandse klimaat. Het levert wijnen op met een volle body en een karakteristieke smaak.
6. Souvignier Gris: Dit witte druivenras is een kruising tussen Cabernet Sauvignon en Bronner. Het wordt steeds populairder in Nederland en levert witte wijnen met een goed bewaarpotentieel.
7. Bronner: Een ander wit druivenras dat geschikt is voor noordelijke klimaten, inclusief Nederland. Het produceert wijnen met een frisse zuurgraad en een fruitig karakter.

Mijn avontuur in de Nederlandse wijngaarden
Met kennis over de Nederlandse wijnbouw en druivensoorten in de hand was het tijd om wijngaarden te verkennen en natuurlijk ook wat wijnen te proeven. Mijn avontuur bracht me eerst naar Wijngaard Vinea Cura in Helden, een klein dorp in Noord-Limburg, waar ik ben opgegroeid. Vinea Cura is een zorgwijngaard, ontstaan uit de passie van Emile en May om professionele zorg te combineren met hun liefde voor wijn. Ze openden hun deuren in 2012 en werken nu samen met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in de wijngaard. Onder leiding van Emile en zijn zoon Bram krijgt de wijngaard de zorg die het verdient. Bram leidde me rond in de wijngaard, waar zorgcliënten druk bezig waren met de oogst. Ze produceren acht verschillende wijnen. Nederlandse wijnen hebben een unieke smaak vergeleken met Italiaanse wijnen, maar hebben hun eigen charme.

Ik licht graag enkele wijnen uit die indruk op me maakte:

• De Populus (witte wijn), gemaakt van het druivenras Souvignier Gris. De druiven worden met de hand geoogst en de wijn biedt bloemige en kruidige aroma’s. Een rijping van 9 maanden in zowel nieuwe als oude Franse eiken vaten geeft de wijn een volle smaak met heerlijke houttonen en een boterachtige afdronk. Het past goed bij visgerechten en paddenstoelenrisotto.
• De Blanc de Noirs (rose wijn), gemaakt van het druivenras Cabernet Cortis. Deze droge wijn heeft een licht bloemig en kruidig bouquet met opvallende paprikatonen. Een heerlijke begeleider voor gerechten met groenten in de hoofdrol of gegrilde gerechten.
• De Heros (rode wijn), gemaakt van het druivenras Cabernet Cortis. Deze droge rode wijn heeft een vol en kruidig bouquet met tonen van rood fruit, hout en kruidige tonen. Een rijping van 24 maanden in Franse eiken vaten resulteert in een volle smaak met goed geïntegreerde tannines. Deze uitzonderlijke wijn kan concurreren met sommige Italiaanse rode wijnen en past perfect bij rood vlees of smaakvolle gerechten zoals ossobuco of oude kaas.

Wat nog leuker is, is dat je te midden van de wijngaarden kunt genieten van een hapje en een glas wijn bij de Helden van Helden. Zeker een aanrader om in de zomermaanden een langs te fietsen voor een glaasje en een rondleiding!

Verrassend genoeg herbergt ook Baarlo, een ander klein dorp in Noord-Limburg waar ik ben geboren, wijngaarden. Dat wist ik niet! Vorige week sloot ik me aan bij Imke, een gepassioneerde wijnliefhebber (Instagram: Liefdevoorwijn), om de laatste druiven te oogsten in haar wijngaard. Imke is een hobby-wijnmaker die al enkele jaren gepassioneerd is over haar kleine wijngaard en het maken van haar eigen wijnen. Ze leidde me rond in haar wijngaard, waar ze verschillende druivensoorten heeft geplant, waaronder Rondo, Regent, Triumph d’Alsace, Solaris, Johanniter en Sauvignon Gris. Met haar druivenstokken produceert ze elk jaar één witte wijn (Cuvée L’aDorée blanc) en één rode wijn (Cuvée L’aDorée rouge), samen ongeveer 200 flessen per jaar. Beide wijnen zijn blends van de genoemde druivensoorten (cuvée staat voor blend).

De dag begon vroeg in de ochtend, de perfecte tijd om de laatste druiven te oogsten. Het was mijn eerste oogstervaring en het was geweldig. Werken tussen de wijnranken met de zon op mijn gezicht was ongelooflijk rustgevend en bevredigend. Hoewel we elkaar slechts één keer eerder hadden ontmoet, voelde het alsof we elkaar al jaren kenden. Imke leerde me hoe je het suikergehalte en de zuurgraad in de druiven kunt meten en nam me mee in het proces van het maken van wijn als hobby.

Na het oogsten van de laatste druiven reden we naar Hout-Blerick. Imke werkt samen met twee gepensioneerden, Frans en Bert, die wijn maken als hobby en haar helpen met bepaalde stappen in het wijnmaakproces. Frans en Bert maken al jaren hun eigen wijn. Nadat ze met pensioen gingen, besloten ze zich toe te leggen op de hobby van wijn maken onder de naam “Ut genot.” Ze hebben hun eigen wijngaard, maar importeren ook druiven uit Italië om te verwerken in hun wijnen. Hun wijnen zijn niet verkrijgbaar in winkels, maar met een beetje geluk kun je een proeverij regelen in hun ondergrondse wijnkelder. Wat een ongelooflijke kelder is het! Mijn mond viel open toen ik hem zag – een hele ondergrondse verdieping (compleet met een automatische lift!) gewijd aan wijnmaken, opslag en een prachtige proefkamer met een bar. Wat betreft toekomstige doelen, hebben ze zeker de lat hoog gelegd.

De eerste stap na het oogsten van de druiven is het ontstelen en kneuzen van de druiven. Met behulp van een handige machine uit Italië was dit zo gebeurd. De druiventrossen werden aan de bovenkant van de machine geplaatst, en binnen enkele seconden werden de steeltjes aan de ene kant verwijderd (in de blauwe bak) en belandde het sap in de zwarte bak. De most met schillen (zoals de gekneusde druiven worden genoemd) deden we vervolgens in plastic emmers, waar ze even moeten staan voor de maceratie op de schil. Zowel Imke als Frans en Bert maken hun wijnen volgens de methode van Ed Montfords, een andere Limburger afkomstig uit Susteren. Ed maakt wijnen, is keurmeester en geeft ook lessen en lezingen op het gebied van wijn. Ik ken hem niet persoonlijk, maar ik denk dat ik hieruit kan afleiden dat hij een professional is.

Hier eindigt dit Nederlandse wijnavontuur. Tot mijn vreugde ontving ik flessen van zowel Imke als de heren om thuis te proberen. Binnenkort ga ik ze openen en jullie laten weten wat ik ervan vind. Wellicht weten de Nederlandse wijnen mij te bekeren.

Ik ben erg benieuwd om meer te leren over de kunst van het wijn maken. Wie weet waar mijn volgende avontuur me naartoe zal leiden. Heb jij nog tips over plekken die ik niet mag missen? Ik hoor het graag!

Liefs Silvia

Blijf jij toch liever bij de Italiaanse wijnen? Bekijk dan hier ons aanbod.